Ψυχολογικά Προβλήματα στα Παιδιά

Τα παιδιά δεν είναι απλά «μικροί ενήλικες». Μπορεί σωματικά να φαίνονται ως μικρογραφίες ενηλίκων αλλά διαφέρουν στο ότι  συναισθηματικά είναι πιο ανώριμα, καθώς η κοινωνική και νοητική τους ανάπτυξη βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Επομένως, για τα παιδιά είναι πολύ δύσκολο  να καταλάβουν και να αναφέρουν τα ίδια ότι αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα. Για αυτό το λόγο, η ευθύνη της διαπίστωσης ότι κάτι δεν πάει καλά πέφτει στους γονείς.

Δυστυχώς, διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι πολλές φορές οι γονείς ή οι κηδεμόνες υποτιμούν τις ψυχολογικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους, θεωρώντας ότι η ελλιπής κατανόησή τους για τις καταστάσεις και τις συνθήκες που βιώνουν τα καθιστά ψυχολογικά ανεπηρέαστα και ανθεκτικά.   Συνεπώς, ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών που αντιμετωπίζουν ψυχολογικές δυσκολίες δεν έρχεται σε επαφή με υπηρεσίες  ψυχικής υγείας. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι για αρκετές ψυχικές διαταραχές η ηλικία εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων είναι  ανάμεσα στο 13ο με 25ο έτος της ηλικίας του ατόμου, ενώ κάποιες άλλες διαταραχές μπορούν να εντοπιστούν  πριν την ηλικία των 7 ετών.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να παρατηρούν τις συμπεριφορές και συνήθειες των παιδιών τους και σε περίπτωση που εντοπίσουν μη δικαιολογημένες αλλαγές στην συμπεριφορά του παιδιού τους ή συμπεριφορές που δεν θεωρούνται συνηθισμένες για την ηλικία που βρίσκεται το παιδί, να απευθύνονται άμεσα σε ειδικούς ψυχικής υγείας.

Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους συστήνεται η παρέμβαση κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι οι εξής:

α) Αν δεν αντιμετωπιστούν οι ψυχολογικές δυσκολίες που εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να γίνουν χρόνιες και να συνεχίσουν να ταλαιπωρούν το άτομο  και στην ενήλικη ζωή του.  Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνες ενήλικες με διάγνωση αγχώδους διαταραχής συνήθως έπασχαν από διαταραχή άγχους ως παιδιά και παιδιά που έμαθαν να είναι αντικοινωνικά επιθετικά και δεν δέχτηκαν κάποια ψυχοκοινωνική θεραπεία ως παιδιά, σε ένα μεγάλο ποσοστό παρέμειναν επιθετικά και ως ενήλικες.

β)  Ένα σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα κατά την παιδική ηλικία, ακόμα και αν είναι παροδικό, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για το παιδί και το μέλλον του επειδή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και να καθυστερήσει την γενικότερη ανάπτυξή του (σωματική, νοητική, κοινωνική και συναισθηματική) και τις μαθησιακές του δεξιότητες. Με αποτέλεσμα το παιδί να χάσει πολύτιμο χρόνο από τις εκπαιδευτικές και άλλες δραστηριότητές του, που να μην μπορεί να αναπληρώσει αργότερα.

Τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου είναι πολύ σημαντικά για την μετέπειτα προσαρμογή του και  δυσκολίες κατά την παιδική ηλικία αποτελούν προάγγελο  δυσπροσαρμοστικότητας κατά την ενήλικη ζωή. Σε αυτό φαίνεται να συμφωνούν σχεδόν όλοι οι επιστήμονες ψυχική υγείας και γι΄αυτό προτείνουν στους γονείς να μην καθυστερούν να απευθυνθούν στους ειδικούς από τη στιγμή που διαπιστώνουν ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία.

Dr. Εύα Κωνσταντινίδη, Κλινική Ψυχολόγος