X

Μαθησιακές Δυσκολίες στα Μαθηματικά-Συχνές Ερωτήσεις

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά;

Μιλώντας για μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά, εννοούμε την κατάσταση κατά την οποία ένα παιδί ή ένας ενήλικας δυσκολεύεται στην κατανόηση και τον χειρισμό βασικών μαθηματικών εννοιών (ποσά, ποσότητες, μαθηματικές πράξεις, διαχείριση προβλημάτων Αριθμητικής κ.ά.).

Συνήθως οι δυσκολίες αυτές συνυπάρχουν με δυσκολίες στην επεξεργασία του λόγου, όπως η δυσλεξία, αλλά και με ευρύτερες δυσκολίες μάθησης.

Όταν εντοπίζονται ειδικότερα στα Μαθηματικά, τότε η κατάσταση μπορεί να περιγραφεί με τους όρους «ειδικές μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά», «διαταραχή των μαθηματικών ικανοτήτων» ή «Δυσαριθμησία».

Όπως όλες οι δυσκολίες μάθησης, έτσι και οι μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά συνοδεύονται συχνά από δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής ή/και υπερκινητικότητα.

 

Ποιες είναι οι ενδείξεις ύπαρξης μαθησιακών δυσκολιών στα Μαθηματικά σε ένα παιδί σχολικής ηλικίας;

Οι κυριότερες ενδείξεις ύπαρξης  μαθησιακών δυσκολιών στα Μαθηματικά σε ένα παιδί σχολικής ηλικίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Τη δυσκολία διάκρισης της ποσότητας και του πλήθους. Το παιδί μπορεί, για παράδειγμα, να δυσκολεύεται να εκτιμήσει ποιο σύνολο ομοίων αντικειμένων/μονάδων (π.χ. καραμέλες) είναι μεγαλύτερο (δηλ. περιλαμβάνει τις περισσότερες καραμέλες).
  • Τη δυσκολία διάκρισης μεταξύ μεγεθών. Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να διακρίνει το μεγαλύτερο από δύο ή περισσότερα όμοια αντικείμενα.
  • Τη δυσκολία στη σειροθέτηση (τοποθέτηση σε σειρά) αντικειμένων ή ποσοτήτων από το μεγαλύτερο στο μικρότερο ή αντίστροφα.
  • Τη δυσκολία να αντιληφθεί ότι δεδομένη ποσότητα, μάζα ή αριθμός παραμένουν ίδια ακόμη και αν αλλάξουν σχήμα ή αν χωριστούν σε μικρότερα μέρη. Έτσι, το παιδί δυσκολεύεται, για παράδειγμα, να αντιληφθεί και να κατανοήσει το ότι μία δεδομένη ποσότητα νερού παραμένει ίδια, ακόμη και αν την τοποθετήσουμε μέσα σε δοχεία διαφορετικού σχήματος.
  • Τη δυσκολία στην ταξινόμηση/κατηγοριοποίηση. Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται αφενός να οργανώσει επιμέρους στοιχεία σε ανώτερες κατηγορίες/σύνολα και αφετέρου να συνειδητοποιήσει ότι τα επιμέρους στοιχεία διατηρούν τα χαρακτηριστικά τους, ακόμη και αφού ενταχθούν σε ευρύτερη κατηγορία. Έτσι, το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να κατανοήσει την οργάνωση των μονάδων σε δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες κλπ – δηλαδή τη δομή του δεκαδικού συστήματος αρίθμησης.
  • Τη δυσκολία στην αρίθμηση, δηλαδή στην καταμέτρηση, τη σύνδεση των συμβόλων των αριθμών με την ποσότητα που ο καθένας αντιπροσωπεύει, την απομνημόνευση της αλληλουχίας των αριθμών, καθώς και την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο καθένας διαφέρει από τον προηγούμενο και τον επόμενό του (κατά 1 μονάδα).
  • Τη δυσκολία στην κατανόηση και συγκράτηση της προπαίδειας
  • Τη δυσκολία στην κατανόηση και τη διαχείριση του δεκαδικού συστήματος αρίθμησης, δηλαδή του τρόπου με τον οποίο οι μονάδες οργανώνονται σε όλο και ανώτερες τάξεις με κριτήριο πάντα τη συγκέντρωση ανά 10 (για παράδειγμα, 10 μονάδες αποτελούν 1 δεκάδα, 10 δεκάδες συνιστούν 1 εκατοντάδα, 10 εκατοντάδες αποτελούν 1 χιλιάδα ή μονάδα χιλιάδων κοκ.)
  • Τη δυσκολία στην αξιοποίηση των ιδιοτήτων του δεκαδικού συστήματος αρίθμησης για τη γρήγορη /νοερή εκτέλεση αριθμητικών πράξεων ή για τη στρογγυλοποίηση αριθμών
  • Τη σύγχυση μεταξύ των μαθηματικών συμβόλων (+, -, x, :, =, <, > …)
  • Τη δυσκολία κατά την εκτέλεση πράξεων. Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να κατανοήσει τα επιμέρους βήματα που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση μιας πράξης, αλλά και να θυμηθεί την αλληλουχία των ενεργειών στις οποίες προβαίνουμε κατά την εκτέλεση μιας αριθμητικής πράξης. Σε αυτό περιλαμβάνεται συχνά και η δυσκολία στη διάκριση του μειωτέου από τον αφαιρετέο κατά την αφαίρεση και του διαιρετέου από τον διαιρέτη κατά τη διαίρεση.
  • Τη δυσκολία στην τοποθέτηση των δεδομένων επάνω στο χαρτί για την εκτέλεση μιας πράξης, οριζόντια ή κάθετα
  • Τη δυσκολία στη διαχείριση των κρατουμένων στις πράξεις
  • Τη δυσχέρεια στην επεξεργασία μαθηματικών προβλημάτων (κατανόηση, αξιοποίηση δεδομένων, σχεδιασμός για την επίλυσή τους)
  • Την ελλιπή κατανόηση της έννοιας των τεσσάρων πράξεων (πότε πρέπει να κάνουμε πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμό ή διαίρεση)
  • Τη δυσκολία στην κατανόηση των εννοιών της Γεωμετρίας
  • Τη δυσκολία στον χειρισμό των οργάνων Γεωμετρίας (χάρακας, γνώμονας, διαβήτης, μοιρογνωμόνιο)
  • Τη δυσχέρεια στη μνημονική συγκράτηση όρων της Γεωμετρίας (π.χ. οξεία γωνία, εμβαδόν, περίμετρος κ.τ.ό.), καθώς και στη διάκριση μεταξύ τους
  • Τη μειωμένη αίσθηση του χρόνου και τη δυσκολία στην κατανόηση, κατάκτηση και διαχείριση χρονικών εννοιών (ώρα, λεπτά, εβδομάδα, μήνας, έτος…).

 

Μπορεί ένα παιδί να δυσκολεύεται ταυτόχρονα και στη Γλώσσα;/Το παιδί μου έχει διαγνωσθεί με Δυσλεξία, διαπιστώνω όμως ότι αντιμετωπίζει δυσκολία και με τα Μαθηματικά. Είναι δυνατό να δυσκολεύεται και στα δύο αντικείμενα; 

Στην πραγματικότητα, το πλέον συνηθισμένο είναι να συνυπάρχει κάποιας μορφής δυσχέρεια και στα δύο αντικείμενα. Οι μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά σπάνια  συναντώνται μόνες τους. Τις περισσότερες φορές, ένας μαθητής με δυσκολία στην επεξεργασία του λόγου εμφανίζει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και δυσχέρεια στα Μαθηματικά. Και, αντίστροφα, ένα παιδί με δυσκολία στα Μαθηματικά, συνήθως παρουσιάζει κάποιου βαθμού δυσχέρεια και στα «γλωσσικά» μαθήματα.

Έτσι, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι παιδιά με δυσλεξία μάλλον παρουσιάζουν επίσης μερικές – ή και πολλές – από τις ενδείξεις ύπαρξης μαθησιακών δυσκολιών στα Μαθηματικά.

Εξάλλου συχνά συνυπάρχει και δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής με/χωρίς υπερκινητικότητα.

 

Όλα τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά  μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον ίδιο τρόπο;

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στα Μαθηματικά είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν με τον ίδιο τρόπο, καθώς το ένα διαφέρει πολύ από το άλλο (όπως συμβαίνει και για όλα τα παιδιά που παρουσιάζουν κάποια μορφή μαθησιακής δυσκολίας). Είναι απαραίτητο να παρεμβαίνει κανείς εξατομικευμένα  σε κάθε παιδί με δυσκολία στα Μαθηματικά, αφού έχει προηγουμένως αξιολογήσει προσεκτικά τις μαθησιακές του ανάγκες.

 

Υπάρχει πιθανότητα βελτίωσης των μαθηματικών δεξιοτήτων ενός παιδιού/ενήλικα που παρακολουθεί ειδικό εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης;

Με την παροχή του κατάλληλου ειδικού παιδαγωγικού προγράμματος αποκατάστασης παρατηρείται κατά κανόνα σημαντική βελτίωση των μαθηματικών ικανοτήτων του παιδιού/ενήλικα. Η βελτίωση αυτή επηρεάζει θετικά τόσο την ανταπόκρισή του στις απαιτήσεις της καθημερινότητας (απλές μαθηματικές πράξεις, διαχείριση χρημάτων, ώρα-χρόνος), όσο και την επίδοσή του στο μάθημα των Μαθηματικών.

 

Βαλίνα Ζάχου, Ειδική Παιδαγωγός MSc